เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุ หรือโค้งสุดท้ายของชีวิต เป็นช่วงอายุที่ต้องการความช่วยเหลือและดูแลประคับประคองจากสังคมรอบด้าน ผู้สูงอายุจะมีความต้องการแตกต่างกันออกไป เพื่อให้ผู้ดูแลหรือครอบครัวสามารถเข้าใจได้ง่าย จะขอแบ่งเป็นหมวดหมู่ใหญ่ๆ ดังนี้
ความต้องการทางด้านร่างกาย
- ต้องการมีสุขภาพแข็งแรง - ควรได้รับการออกกำลังกาย หรือทำกายภาพ ตามความเหมาะสม และไปพบแพทย์ตามนัดหมายเพื่อการป้องกัน ควบคุม หรือรักษาโรคประจำตัว
- ต้องการมีคนดูแลช่วยเหลือใกล้ชิดเมื่อยามช่วยเหลือตัวเองได้น้อยลง
- ต้องการที่พักอาศัยที่สะอาด อากาศดี สิ่งแวดล้อมดี
- ต้องการอาหารที่ถูกสุขลักษณะ และมีประโยชน์
- ต้องการคนดูแลช่วยเหลือด้านการพยาบาลเวลาเจ็บป่วย
- ต้องการสิ่งอำนวยความสะดวกที่ป้องกันการเกิดอุบัติเหตุ
- ต้องการการพักผ่อนอย่างเพียงพอ
ความต้องการทางด้านจิตใจ
ผู้สูงอายุมักมีภาวะเครียดเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย สิ่งที่เคยทำได้กลับทำไม่ได้ หรือทำได้น้อยลง ซึ่งจะส่งผลต่อสภาพจิตใจของผู้สูงอายุเป็นอย่างมาก การเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจที่มักพบคือ
- การรับรู้ - ผู้สูงอายุมักยึดติดกับความคิดและเหตุผลของตนเอง การรับรู้สิ่งใหม่เป็นไปได้ยาก ความจำเริ่มมีความเสื่อมถอยลง
- การแสดงออกทางอารมณ์ - ผู้สูงอายุจะมีความรู้สึกต่อตนเองในแง่ต่างๆ ส่วนใหญ่ที่พบมากคือความท้อแท้ น้อยใจ โดยรู้สึกว่าตนเองไม่สำคัญเหมือนแต่ก่อน หงุดหงิด หรือโกรธง่าย
- ความสนใจสิ่งแวดล้อม - ผู้สูงอายุจะสนใจและยึดติดกับสภาพแวดล้อมเดิมๆ เช่น บ้านที่เงียบสงบ ไม่มีเสียงดัง
- การสร้างวิถีดำเนินชีวิตตนเอง - ผู้สูงอายุบางรายจะเริ่มยอมรับสภาพของตนเองว่าเข้าสู่ช่วงสุดท้ายของชีวิต เริ่มมุ่งสร้างความดี เข้าวัดทำบุญ ถือศีล หรือทำสมาธิ เพื่อให้จิตใจสงบ
ความต้องการทางด้านสังคม เศรษฐกิจ
- ต้องการความสนใจจากผู้อื่น โดยเฉพาะลูกหลาน หรือคนในครอบครัว
- ต้องการการเป็นส่วนหนึ่งของครอบครัว สังคม และหมู่คณะ
- ต้องการช่วยเหลือสังคม และการมีบทบาทในสังคมตามความถนัดของตน
- ต้องการมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่างๆของชุมชนและสังคม
- ต้องการประกันรายได้ และประกันความชราภาพ
- ต้องการลดการพึ่งพาคนอื่น ไม่ต้องการความเมตตาสงสาร เพราะมีความคิดว่าตนไม่ได้อ่อนแอ หรือไร้ความสามารถ
ดังนั้นเราควรทำความเข้าใจความต้องการของผู้สูงอายุที่มีต่อครอบครัว สังคม และสิ่งแวดล้อม เพื่อให้อยู่ร่วมกับผู้สูงอายุได้อย่างมีความสุข และทำให้ตัวผู้สูงอายุเองมีความสุขด้วย เนื่องจากบุคคลรอบข้างรักและเข้าใจ ทั้งนี้การศึกษาและทำความเข้าใจความต้องการของผู้สูงอายุ และอยู่ร่วมกับผู้สูงอายุได้ ก็เป็นอีกทางหนึ่งที่ฝึกให้เราเป็นคนใจเย็น สามารถรับมือกับสถานการณ์ต่างๆได้ และยังเป็นการเตรียมตัวเราเองในอนาคตอีกด้วย